مدل علایق شغلی دانش‌آموزان: نقش هوش تحلیلی و موفقیت در درس‌های خاص

این پژوهش با هدف بررسی نقش هوش تحلیلی در علایق شغلی دانش‌آموزان با میانجی‌گری پیشرفت تحصیلی درس‌های خاص انجام شد. این مطالعه توصیفی از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش دانش‌آموزان دبیرستانی رشته‌های ریاضی­، تجربی و انسانی در پایه‌های یازدهم، دوازدهم و پیش­دانشگاهی شهر ارومیه در سال تحصیلی 94-1393 بودند. در مجموع 370 دانش­آموز با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب و مقیاس هوش تحلیلی و مقیاس علایق شغلی را تکمیل کردند. میانگین درس‌های اصلی رشته‌ها به‌عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی درس‌های خاص در نظر گرفته شد. داده‌ها به روش‌ تحلیل مسیر تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که هوش تحلیلی اثر مستقیم مثبت و معناداری بر پیشرفت تحصیلی در درس‌های خاص داشت. پیشرفت تحصیلی در درس‌های ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی اثر مستقیم مثبت و معناداری بر همه ابعاد علایق شغلی شامل واقع گرایانه، اجتماعی، جستجوگرایانه، متهورانه، هنرمندانه و قراردادی داشت. پیشرفت تحصیلی در درس‌های معارف اسلامی، عربی، زبان و ادبیات فارسی اثر مستقیم منفی و معناداری بر همه ابعاد علایق شغلی داشت. همچنین هوش تحلیلی اثر غیرمستقیم مثبت و معناداری از طریق پیشرفت تحصیلی در درس‌های ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی بر همه ابعاد علایق شغلی داشت. علاوه بر آن هوش تحلیلی اثر غیر­مستقیم منفی و معناداری از طریق پیشرفت تحصیلی در درس‌های معارف اسلامی، عربی، زبان و ادبیات فارسی­ بر همه ابعاد علایق شغلی داشت. نتایج بر اهمیت تاثیر هوش تحلیلی و پیشرفت تحصیلی در درس‌های خاص بر علایق شغلی دانش‌آموزان دبیرستانی تاکید می‌کند.